Trouw: Oude luiers worden van alles, maar geen nieuwe luiers

https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/oude-luiers-worden-van-alles-maar-geen-nieuwe-luiers~b1bb927f/

Sinds kort loopt er een test om gebruikte luiers apart in te zamelen. Daarvan nieuwe luiers maken is echter nog een stap te ver.

Robin van Wechem 26 februari 2019, 11:02

Luiers vormen 5 tot 8 procent van het huishoudelijk restafval. Samen met incontinentiemateriaal zijn ze jaarlijks goed voor zo’n 200.000 ton vuilnis. Aparte inzameling kan verbranding voorkomen en grondstoffen terugwinnen. Luierfabrikant Pampers heeft daarom in samenwerking met het Afval Energiebedrijf (AEB) en de gemeente Amsterdam een proef opgezet om luiers van tweehonderd gezinnen met kleine kinderen in te zamelen. 

In de stadsdelen Oost en Zuidoost staan inzamelbakken op tien strategische plaatsen bij drogisterijen en kinderdagverblijven. Ouders die aan de proef meedoen, moeten met hun smartphone een code aanvragen om de bak te openen.

De ingezamelde luiers worden verwerkt in de fabriek van FaterSmart, een samenwerking van Procter & Gamble (het moederbedrijf van Pampers) en Angelini, dat Pampers-luiers maakt in Italië. Het luierafval wordt tijdens de proef per vrachtwagen naar Italië gereden om daar te worden verwerkt. AEB onderzoekt of het zinvol is ook zo’n fabriek in Amsterdam te bouwen.

Pampers stelt dat de milieuwinst van de recycling van de luiers de CO2-uitstoot van het transport teniet doet, zeker omdat het bij de proef in Amsterdam om relatief kleine hoeveelheden gaat. Per ton verwerkte luiers wordt ongeveer 500 kilo CO2 bespaard. Transport per vrachtwagen kost 0,1342 kilo CO2 per kilometer. De rit van 1244 kilometer naar de fabriek in Italië weegt dan ook niet op tegen de besparing. De vrachtwagens gaan bovendien met een andere lading retour.

Levenscyclusanalyse

Anne Kluivers van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal denkt dat deze berekening kan kloppen. “Veel afvalstromen worden met dieselvrachtauto’s opgehaald. Een ronkende vrachtwagen lijkt niet meteen milieuvriendelijk, maar de impact daarvan is zelden doorslaggevend in de afvalfase van een levens­cyclus­analyse van producten.”

Met hoge temperatuur en stoom onder druk scheiden de machines in de luierrecyclingfabriek de urine en ontlasting van de luiers. Luiers bestaan voornamelijk uit plastic, cellulose en absorberend materiaal. Deze materialen worden apart teruggewonnen, gesteriliseerd en hergebruikt. Cellulose komt in stoffen tassen terecht, plastic in luieremmers of flessendoppen en het absorberende materiaal in vochtabsorberende producten zoals kattengrit.

Hoeveel energie de productie van een pak Pampers kost, wil het bedrijf vanwege concurrentieoverwegingen niet zeggen. Hoeveel energie het kost om een pak Pampers te recyclen en hoeveel materiaal daarmee wordt teruggewonnen, blijft om dezelfde reden onduidelijk. Daarom is het onmogelijk een precieze inschatting te maken van de milieuwinst van dit initiatief.

Verbrandingsoven

Toch is de proef een stap in de goede richting, zegt Anne Kluivers. “Wegwerpluiers gaan nu met het restafval de verbrandingsoven in. Dat levert een laag rendement op aan energieopwekking.”

Het is trouwens niet voor het eerst dat luiers apart worden ingezameld, weet Kluivers. Van eind 1999 tot 2007 gebeurde dat ook, door een dochterbedrijf van het Amerikaanse Knowaste. De fabriek bleek echter niet bestand tegen de combinatie van stijgende energieprijzen en dalende verbrandingstarieven. Bovendien waren er problemen met de aanvoer van luiers en de afzet van de herwonnen grondstoffen, met name papierpulp.

Als uit oude luiers papier, kunststof en vochtabsorberend materiaal kunnen worden teruggewonnen, zou je verwachten dat die weer in nieuwe luiers worden gebruikt. Hoewel dat technisch kan, gebeurt het nog niet, zegt Ioannis Hatzopoulos, senior manager Global Baby Care Sustainability Communications van Procter and Gamble. “Pampers wil onderzoeken of ouders gerecyclede materialen in nieuwe luiers zouden accepteren.” Kluivers voegt daaraan toe dat hergebruik gevoelig ligt. “Het roept associaties op met slechte hygiëne.”

Smartphones

De volgende vraag is waarom de luierinzameling met smartphones moet gebeuren. Het downloaden en gebruiken van een app om de inzamelbak te openen klinkt omslachtig. Bovendien kost het gebruik van een smartphone energie, evenals het zenden en ontvangen van data.

De app lijkt vooral bedoeld om vervuiling van de inzamelstroom te voorkomen. Als er ander afval in de bak belandt, is de inhoud waardeloos voor de proef. Bovendien werkt het project met deelnemers die zich hebben aangemeld. Zij zijn sowieso al gemotiveerd om mee te doen, zodat het gebruik van de app waarschijnlijk geen belemmering vormt voor het inzamelen.

Ten slotte kun je je afvragen of wegwerpluiers niet altijd slechter voor het milieu zijn dan wasbare luiers. Dat hangt vooral af van de efficiëntie van het recyclingproces, zegt Kluivers. “Wasbare luiers kosten weinig materiaal, maar het wassen kost energie en drinkwater. Bij de verwerking van wegwerpluiers in een recyclingfabriek varieert de milieuwinst. Van de fabriek in Italië hebben we geen gegevens, zodat we geen vergelijking kunnen maken met wasbare luiers.”

Wasbare luiers

Wegwerpluiers worden ook nog amper apart ingezameld, zegt ze. “Wasbare luiers zijn in dat geval beter voor het milieu. Dat zou met deze ontwikkeling kunnen gaan veranderen.”

Sjouke Liem, oprichtster van het platform WasbareLuierwereld, is het daar niet mee eens. “In de zogenaamde afvalladder is de voorkeursvolgorde: verminderen, opnieuw gebruiken, recyclen en weggooien. Pampers gaat met dit initiatief van de laatste stap voor een klein deel naar de derde stap. Immers, niet de wegwerpluier zelf maar een klein deel van de grondstoffen ervan wordt teruggewonnen. Daarmee bungelt de wegwerpluier op dit moment onderaan de afvalhiërarchie. Wasbare luiers staan, inclusief energiekosten van wassen en watergebruik, daarentegen bovenaan: ze verminderen veel afval en kunnen opnieuw worden gebruikt.”

Kinderen die wasbare luiers dragen, zijn vaak eerder zindelijk, zegt Liem. Bovendien bestaat er een levendige tweedehandsmarkt voor wasbare luiers, zodat hun levensduur aanzienlijk wordt verlengd. “Sinds oktober kunnen mensen beoordelingen lezen en achterlaten op www.wasbareluiersvergelijken.nl. Er zijn op de website al meer dan 630 beoordelingen geplaatst over zo’n 250 luiers van vijftig merken. Zo kunnen consumenten een betere keuze maken en wordt de drempel om wasbare luiers te gebruiken verlaagd.”https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/oude-luiers-worden-van-alles-maar-geen-nieuwe-luiers~b1bb927f/